ONDERWIJS ZAANSTREEK
Nieuwsbrief Sterk Techniek Onderwijs Zaanstreek – Uitgave November 2024
De Zaanstreek gonst van innovatie en techniek
Meer dan ooit gonst en bubbelt het van innovatie en techniekonderwijs in de Zaanstreek. In deze vierde STO-nieuwsbrief van 2024 ontdek je de nieuwste ontwikkelingen: van het Maakplein en ‘robot’ René tot het ‘belevenisvak’ Science, insectenhotels, historisch erfgoed en een nieuwe techniekdocent. Ook lees je over bezoeken aan het Beta&Tech Experience op het Talland College. Op naar 2025, een jaar waarin we hopelijk weer veel inspirerende STO-activiteiten kunnen delen!
STO Zaanstreek 2.0, samen op weg naar de toekomst
Op 14 maart organiseerden we bij Trias VMBO een inspirerende bijeenkomst voor STO Zaanstreek, samen met deelnemende scholen en partners. Hier blikten we terug op vier succesvolle jaren van samenwerking binnen Sterk Techniekonderwijs (STO) Zaanstreek en verzamelden we ideeën om voort te bouwen op onze resultaten en om richting te geven aan het vervolgplan.
STO Zaanstreek 2.0
In de maanden na deze bijeenkomst hebben we in gesprekken met scholen en partners deze ideeën verder uitgewerkt en getoetst aan de arbeidsmarktperspectieven in onze regio. Dit resulteerde in de regiovisie en het projectplan voor STOZ 2025-2029, dat op 1 oktober bij het ministerie is ingediend. We wachten nu tot medio januari op goedkeuring, zodat we bij een positief bericht kunnen starten met het activiteitenplan voor de komende twee jaar. Mochten er nog aanvullende vragen zijn, dan werken we die uiteraard uit.
We zijn trots dat al onze regionale partners en betrokken bedrijven hebben aangegeven ook de komende vier jaar mee te willen doen. In deze nieuwsbrief leest u dat de activiteiten op de scholen inmiddels met volle energie zijn gestart.
Op naar een succesvolle STO Zaanstreek 2.0!
Trias VMBO stimuleert techniek en wetenschap met Maakplein, robot René en Science
Trias heeft de promotie van Sterk Techniek Onderwijs de afgelopen maanden flink aangepakt. Diverse groepen 7 en 8 van Zaanprimair bezochten het Maakplein, waar de ‘menselijke’ robot René voor veel hilariteit zorgde! Ook gingen onze tweedejaars naar het Talland College in Zaandam voor de Beta&Tech Experience. Daarnaast zijn de Science-lessen weer gestart om het wetenschappelijk denken te stimuleren, als voorbereiding op vakken als NaSk en techniek in de hogere klassen.
Fruitkistje bestickeren
Vier groepen van Zaanprimair bezochten afgelopen periode onze school. Zo konden verschillende groepen 7 en 8 in ons hypermoderne techlab, het Maakplein, ervaren hoe leuk techniek is. Tijdens hun eerste bezoek maakten de leerlingen een fruitkistje, dat ze daarna in het Maakplein konden versieren met zelfontworpen stickers. Bij aankomst werden ze persoonlijk welkom geheten door robot Maatje, die in de zomervakantie alle namen van de leerlingen uit het hoofd had geleerd.
Ster van de show was onze ‘menselijke robot’ René. De basisschoolleerlingen mochten hem zo programmeren dat hij, als een computer, een broodje hagelslag smeert. Hierbij vergaten ze vaak dat robot René niet weet hoeveel boter er op een broodje moet of met welke kant van het mes je moet smeren. Dit levert altijd hilarische situaties op.
Ook hebben we weer met al onze tweede klassen de Beta&Tech Experience op het Talland College in Zaandam bezocht. Tijdens vier interessante middagen werkten de leerlingen aan het huis van de toekomst, ‘Alvara’ geheten, en maakten ze het klaar voor de ‘storm van de eeuw’. Ze zorgden ervoor dat de energieopslag goed werd aangesloten op de zonnepanelen, de bescherming en isolatie van het huis optimaal was, het waterfiltratiesysteem correct werd aangelegd, en dat de voedselvoorziening goed werd georganiseerd.
In het inspiratielaboratorium konden de leerlingen via verschillende challenges tijd verdienen voor de escaperoom. Ze moesten puzzelen aan de cv, torens bouwen, leidingen leggen en bouwtekeningen namaken. De kinderen gebruikten hierbij diverse technische vaardigheden om de uitdagingen te overwinnen.
‘Belevenisvak’ Science
Tot slot zijn ook de lessen Science weer in volle gang, mede mogelijk gemaakt door het STO-programma dat dit ‘belevenisvak’ heeft opgezet. Met Science willen we de stap naar het wetenschappelijk denken – belangrijk voor NaSk (natuurkunde/scheikunde) en techniek in de tweede klas – verkleinen. Bij elke les hoort een practicum waarbij we de besproken theorie inzichtelijk maken. Het thema van de afgelopen periode was water: leerlingen maakten shampoo, filtreerden slootwater, maakten waterverf en ontwierpen bootjes – zomaar een greep uit de praktische lessen die de leerlingen moeten enthousiasmeren voor technisch onderwijs.
Momenteel zitten we midden in het eindproject van dit thema: een boot ontwerpen van kosteloos materiaal. In drie weken tijd verzamelen de leerlingen zoveel mogelijk drijvend materiaal om een boot van te ontwerpen. Hierna moeten ze nadenken over welke materialen waterdicht zijn en waar je de romp van kunt fabriceren. De resultaten volgen in de volgende nieuwsbrief!
Insectenhotels en historisch erfgoed: op Compaen VMBO maak je een vliegende start
Onderbouwleerlingen konden onlangs aan techniek proeven bij de afdeling Bouwen, Wonen & Interieur, terwijl basisschoolleerlingen uit de Zaanstreek enthousiast een insectenhotel bouwen. Ook prijkt er nu een bijzonder historisch paneel in het lokaal, een prachtig voorbeeld van hoe techniek en cultuur samenkomen. Met al deze activiteiten hopen de techniekdocenten van het Compaen dat nog meer leerlingen voor techniek kiezen, gezien de groeiende vraag naar vakmensen in deze sector.
Het was (gezellig) druk op het Compaen!
Onlangs bezochten alle onderbouwleerlingen de afdeling Bouwen, Wonen & Interieur. Hier konden zij, als voorbereiding op hun aankomende keuze, kort proeven aan wat techniek inhoudt op onze school. Op donderdag kwamen 45 leerlingen langs, en op vrijdag zelfs 76. Het was kortom een gezellige drukte om samen een kleine opdracht uit te voeren! De leerlingen bezochten ook de afdelingen Zorg & Welzijn en Horeca, Bakkerij & Recreatie. Wij, de techniekdocenten, verwachten net als dit jaar dat veel leerlingen voor techniek zullen kiezen. De vraag naar technisch personeel is immers groot.
PO-leerlingen maken een insectenhotel en gaan zo goed van start op het Compaen!
Ook dit jaar geeft het Compaen weer lessen aan lagere scholen uit de Zaanstreek. Dit schooljaar verwelkomen we leerlingen van De Lindeboom, Dynamica, Rietvink, ’t Kogerveld, ’t Eiland en Het Baken.
Sinds september komen de basisschoolleerlingen bij ons langs om een technische opdracht uit te voeren. Elke donderdag- of vrijdagochtend werken ze twee uur aan deze techniekopdracht, en hiervoor hebben zij vier weken de tijd.
Dit jaar maken de leerlingen een insectenhotel onder begeleiding van twee ervaren medewerkers, Alan Wooter en Jaap van Velzen. Ook krijgen ze huiswerk: ze moeten de natuur in op zoek naar eikels, dennenappels, beukennootjes en gedroogd gras of bladeren. Dit alles wordt gebruikt om het hotel te vullen. De leerlingen vinden deze opdracht erg leuk.
Cultuur & techniek verenigd in een oud houten paneel, gewoon bij ons aan de muur
Een paar dagen geleden was het zover: in het lokaal van Bouwen, Wonen & Interieur werd een heel bijzonder paneel opgehangen, afkomstig uit de werkplaats van Engelina Langius, werkzaam op het Compaen. Het oude houten paneel was ooit onderdeel van een hoekkast in het oude theehuis achter het weeshuis in Zaandam en voldoet aan de eisen van het toenmalige St. Josephgilde. Het regel- en lijstwerk zou van grenen of lariks moeten zijn, terwijl het paneel zelf van eikenhout is. Bij een renovatie van het interieur van het theehuis diende dit paneel als voorbeeld. Ook krantenknipsels van een inwoner uit Zaandam hielpen om het interieur na te maken volgens de methoden uit circa 1750.
Leerlingen kunnen nu zien dat óók renovatie een belangrijk onderdeel is van Bouwen, Wonen & Interieur. Een knap staaltje techniek!
Nieuwe techniekdocent bij Zuiderzee College en Beta&Tech Event voor tweedejaars
Het Zuiderzee College heeft sinds dit schooljaar een nieuwe techniekdocent: Naomi Elshoff. Met haar ervaring in techniek en creativiteit brengt Naomi een frisse wind in het team. Daarnaast hebben alle tweedeklassers onlangs het Beta&Tech Event bezocht op het Talland College, waar zij konden kennismaken met de nieuwste technologische ontwikkelingen. Zo blijft het Zuiderzee College niet alleen groeien in onderwijs, maar ook in expertise en inspiratie voor de leerlingen.
Even voorstellen: techniekdocent Naomi Elshoff
Op het Zuiderzee College draait het niet alleen om goed onderwijs, maar ook om de docenten die dat mogelijk maken. Sinds dit schooljaar is Naomi Elshoff het team van techniekdocenten komen versterken. Al jarenlang is zij met veel enthousiasme actief in de wereld van techniek en creativiteit. Naomi heeft diverse opleidingen afgerond, waaronder meubelstofferen en creatief vakmanschap met een focus op textiele vormgeving. Zo heeft zij dus een breed scala aan vaardigheden ontwikkeld. Na haar opleidingen heeft ze enkele jaren een eigen atelier gerund, waar ze haar passie voor ontwerpen en maken verder heeft verdiept.
Naomi heeft recent ook zes jaar gewerkt op het Hout- en Meubileringscollege. Hier heeft zij veel ervaring opgedaan met het begeleiden van studenten in hun technische ontwikkeling. Ze vindt het werken met jongeren en hen enthousiasmeren voor de techniek enorm inspirerend, en dat is haar tot nu toe ook goed gelukt. Op vrijdagen heeft Naomi met een aantal klassen uit het primair onderwijs (PO) houten molentjes gebouwd waarvan de wieken draaien dankzij zonnecellen op het dak. Dit leuke bouwpakket laat de kinderen kennismaken met houtbewerking, elektronica, duurzaamheid en het uitvoeren van een ontwerp.
Dan toch nog een aantal vragen:
1. Hoe bevallen de eerste maanden als techniekdocent op het Zuiderzee College?
“De eerste maanden waren uitdagend, maar vooral leerzaam. Het is geweldig om mijn passie voor techniek met de leerlingen te delen en te zien hoe enthousiast sommigen worden. Het was even wennen aan een nieuwe omgeving en de dynamiek hier op school, maar het team heeft me goed opgevangen, en ik kijk vol vertrouwen naar de toekomst.”
2. Wat dacht je toen je bij de sollicitatie hoorde dat je mogelijk ook les zou geven aan het PO, en hoe kijk je daar nu op terug?
“In eerste instantie vond ik het een verrassende toevoeging en vroeg ik me af in hoeverre het zou verschillen van het werken met oudere leerlingen. Nu ik ervaring heb opgedaan, zie ik vooral hoe belangrijk het is om techniek al op jonge leeftijd toegankelijk te maken. Het is geweldig om te zien hoe nieuwsgierig en onbevangen PO-leerlingen met techniek aan de slag gaan.”
3. Wat is het grootste verschil tussen werken aan technische vaardigheden met mbo-studenten en leerlingen van het voortgezet onderwijs (VO)?
“Het grootste verschil zit in de mate van zelfstandigheid en doelgerichtheid. Mbo-studenten hebben vaak een duidelijk beroepsdoel voor ogen en werken daardoor met meer focus. VO-leerlingen bevinden zich in een ontdekkende fase, waarin interesses en vaardigheden nog gevormd worden. Dit vraagt om een andere aanpak: meer sturing en het stimuleren van nieuwsgierigheid.”
4. En wat is het grootste verschil tussen werken aan technische vaardigheden met VO- en PO-leerlingen?
“Bij PO-leerlingen geef ik korte workshops die spelenderwijs hun interesse in techniek aanwakkeren. Het draait om hun nieuwsgierigheid en hen te laten ervaren hoe leuk techniek kan zijn. Met VO-leerlingen werk ik een heel schooljaar, waardoor er tijd is om vaardigheden op te bouwen, theorie aan praktijk te koppelen en complexe onderwerpen te verkennen. Deze langere begeleiding maakt het mogelijk hun groei en ontwikkeling goed te volgen.”
5. Welke overeenkomsten zie je tussen de drie genoemde groepen?
“Een duidelijke overeenkomst is dat techniek mensen op elke leeftijd en op elk opleidingsniveau enthousiast kan maken. Of het nu PO-leerlingen, VO-leerlingen of mbo-studenten zijn, iedereen heeft baat bij praktijkgericht leren en het zelf ervaren van techniek. Nieuwsgierigheid speelt daarbij een sleutelrol: zodra leerlingen of studenten zelf iets mogen creëren of ontdekken, bloeit hun creativiteit op.”
6. Welke tips heb jij, als gespecialiseerde nieuwkomer, voor ons?
“Maak volop gebruik van de technieken en hulpmiddelen die de school biedt, zodat leerlingen een breed beeld krijgen van wat techniek allemaal inhoudt. Door ze te laten werken met bijvoorbeeld 3D-printers, robots of digitale tools, wek je hun interesse en laat je zien hoe divers techniek is. Daarnaast raad ik aan om leerlingen te laten ontdekken wat ze later met techniek kunnen doen. Praktijkvoorbeelden en gastlessen van professionals helpen om een link te leggen tussen de lesstof en hun toekomstige mogelijkheden. Dit motiveert enorm!”
Spelenderwijs leren in een uitdagende escaperoom bij de Beta&Tech Experience
Voor de herfstvakantie zijn al onze tweedeklassers naar de Beta&Tech Experience op het Talland College geweest. Hier deden de leerlingen mee aan verschillende activiteiten die hen lieten kennismaken met techniek en vervolgopleidingen. Zo was er een escaperoom waarin ze een robotarm moesten programmeren, een waterleiding aanleggen, elektra aansluiten en een muur isoleren. Door goed samen te werken, kregen ze het duurzame, zelfvoorzienende huis ‘Alvara’ op tijd klaar voor de naderende storm. Het was een leerzame en leuke ervaring. Alle collega’s bedankt voor hun flexibiliteit en begeleiding!
