ONDERWIJS ZAANSTREEK
Volop kansen in techniek en technologie!
Techniek en technologie zijn onmisbaar aan het worden in onze samenleving. Van het ziekenhuis tot de fabriek, van de werkplaats tot de school: je komt het in alle werkomgevingen in toenemende mate tegen. Maar ook thuis, gewoon in ons dagelijks leven. “We moeten onze leerlingen dus laten zien welke kansen er zijn in beroepen die te maken hebben met techniek en technologie”, vindt bestuurder Gerbrand de Lange van OVO Zaanstad. “Wat ons betreft is dat het kerndoel van het programma Sterk Techniek Onderwijs.”
Met Sterk Techniek Onderwijs (STO) wil de overheid het techniek/technologie-onderwijs op het vmbo een boost geven. In januari 2020 is in Zaanstad een start gemaakt met de uitvoering van het activiteitenplan Samen voor Sterk Techniek Onderwijs in de Zaanstreek. Daarmee worden de komende jaren activiteiten in de regio uitgevoerd om het aanbod binnen het (techniek)onderwijs te verbreden en de kwaliteit te verbeteren. Als voorzitter van het College van Bestuur van OVO Zaanstad ziet Gerbrand de Lange volop kansen voor vmbo-leerlingen.
Prachtige carrièrekansen
“Er zijn in de samenleving de komende jaren een aantal grote vraagstukken op te lossen, van duurzaamheid en energietransitie tot vergrijzing”, vertelt hij. “Technologie en techniek vormen een belangrijk deel van de oplossing. Voor onze leerlingen liggen er dus prachtige carrièrekansen op heel veel verschillende plekken en in heel veel verschillende banen en rollen. Met STO willen we dat aan onze leerlingen laten zien. Ook willen we bijdragen aan het keuzeproces van leerlingen: welke mogelijkheden zijn er voor mij? Wat past het beste bij mij? Waar word ik blij van? Waar zou ik met plezier aan willen werken? En welke activiteit vind ik leuk om te doen?”
STO wil daarbij ook het ‘doen’ in het leerproces stimuleren. “Nog te vaak doet het onderwijs eenzijdig een beroep op de belangstelling van leerlingen. We zijn erg cognitief gericht: alles draait om het verwerven van kennis en we hebben de neiging dat ook in een bepaalde vorm aan te bieden. En dat terwijl leren en kennisverwerving ook bijzonder motiverend kan zijn in een andere omgeving en in een andere vorm. Namelijk: door gewoon dingen te ondernemen, dingen te doen, dingen te creëren, dingen te maken. Als wij STO daarin goed gebruiken, hoop én verwacht ik dat wij onze leerlingen op termijn een veel interessantere leeromgeving kunnen bieden. En dat ook de waardering voor dingen doen en dingen maken toeneemt!”
Meer weten?
www.ovo-zaanstad.nl/sterk-techniek-onderwijs
Ontmoet onze STO-coördinatoren:
zij trekken de kar met passie en vakkennis
Om Sterk Techniek Onderwijs in de Zaanstreek optimaal in te zetten, werken de VMBO-scholen hier samen met het basisonderwijs, het mbo en het bedrijfsleven. De STO-coördinatoren zijn belangrijke kartrekkers: zij houden de voortgang erin en zijn aanspreekpunt. Erwin Eijben (Trias VMBO), Piotr Reedijk (Zuiderzee College), Arie van de Vrie (Compaen VMBO) en Martin Groenheiden (VMBO Pascal Zuid) vertellen over hun rol en wat hun school zoal doet inzake STO.
Erwin Eijben, STO coördinator Trias VMBO:
“Wij werken er keihard aan om techniek het podium te geven dat het verdient.”
Erwin Eijben is STO coördinator op het Trias VMBO. Als zodanig is hij de spin in het STO-web die de voortgang erin wil houden en aanspreekpunt is voor de vernieuwingen, samenwerkingen en budget. “Iedere dag werken onze collega’s aan de doelen van het STO zodat de Zaanstreek kan rekenen op bekwaam en technisch personeel. Samen met onze partners werken wij er keihard hard aan om techniek het podium te geven dat het verdient. Trias VMBO is de school waar techniek tot leven komt. Hier sta ik voor en ga ik voor.”
Aanbod binnen STO
Het STO-aanbod binnen Trias is breed, met onder meer lessen voor basisschoolleerlingen over de verschillende disciplines van de techniek, en lessen voor leerlingen van het speciaal onderwijs. “Verder is er een samenwerking met het Regio College zodat leerlingen lessen kunnen volgen om hun basisvaardigheden metaal te halen. Het doel voor 2021-2022 is om het OPDC en de ISK-leerlingen ook te verwelkomen. Ook BWI wil samenwerken met de nieuwe opleiding Smart Techniek van het Regio College. Daarnaast staan innovaties centraal in ons STO-programma, met lessen over 3D tekenen, printen, vormgeven, werken met een CNC-machine en lassimulator. We proberen onze leerlingen op allerlei gebied toekomstbestendig te maken.”
Unieke kans
Wat maakt jou als coördinator bijzonder? “Onze school is uniek omdat wij meerdere technische profielen aanbieden of keuzevakken. Hier worden nog echt de ambachten bijgebrachten nog veel meer kansen om je te ontwikkelen op technisch gebied. Als coördinator zorg ik voor de samenhang tussen projecten, opleidingsbedrijven en bedrijfs-leven. Samen blijven werken aan technisch onderwijs is het motto! Een leven lang leren geldt voor leerlingen én docenten. Door STO-gelden kunnen we personeel inzetten om verschillende doelgroepen te bereiken. En door deze unieke kans kunnen we investeren in nieuwe technische machines.”
Piotr Reedijk, STO coördinator Zuiderzee College:
“Wij bieden alle leerjaren een moderne, high-tech leeromgeving”
Piotr Reedijk is als STO coördinator het gezicht achter STO op het Zuiderzee College, samen met de collega’s van het profiel MVI: “Met hun kennis, enthousiasme en inzet versterken zij zowel in de ondersteuning als de uitvoering het high-technische karakter van de school. Daarnaast is er natuurlijk de schoolleiding, die enorm veel vertrouwen en ruimte geeft binnen de school om alles rondom STO mogelijk te maken.”
STO-aanbod
Het Zuiderzee College heeft een ruim STO-aanbod. Reedijk: “Wij bieden leerlingen van verschillende basisscholen op de vrijdagmiddag een uitdagend Wetenschap & Techniek-programma, gebaseerd op de 7 werelden van techniek. Zo is er aandacht voor Hi-Tech & Science, met thema’s als ruimtevaart en Digitaal, Media & Entertainment. Helaas hebben coronaregels het project even op ‘hold’ gezet.” Andere voorbeelden zijn het keuzevak Innovatie & Prototyping, het Techlab en VR-lessen.
Onder de indruk
Wat maakt jou als coördinator bijzonder? “Ik ben zelf helemaal niet zo van de techniek. Dat maakt mij extra nieuwsgierig en gretig om ermee bezig te zijn. Ik ben enorm onder de indruk van mijn collega’s. Er worden steeds meer secties en collega’s bij STO betrokken en dat is een goede ontwikkeling. De sectie ‘techniek’ is vorig jaar al gestart met een vast Lego-component in het curriculum en ook de sectie NASK vindt langzaam het pad naar ons nieuwe Techlab.”
Arie van de Vrie, STO coördinator Compaen:
“We hoeven niet alleen mensen op te leiden die alles maken, maar ook mensen die de techniek goed gaan gebruiken.”
Arie van de Vrie is docent maatschappijleer én STO coördinator op Compaen. “Ik heb die taak op me genomen omdat het voor mij een uitdaging was om buiten mijn eigen vakgebied iets te kunnen betekenen voor de school. Maar met ingang van het nieuwe schooljaar neemt iemand anders het STO-stokje over. Zelf ga ik weer naar school om mij meer op burgerschap te richten.”
Divers STO-aanbod
Binnen Compaen zijn verschillende STO-onderdelen uitgewerkt. “We hebben lessen voor de basisscholen ISK en verschillende activiteiten voor de doorstroom van de onderbouw naar de bovenbouw. We proberen Techniek te promoten zodat de leerlingen geïnteresseerd raken voor techniek. Helaas zijn alle activiteiten met externe groepen gecanceld vanwege corona. Gelukkig hebben we wel een bijdrage kunnen leveren aan het PET Event. We hopen komend jaar de draad weer op te pakken. Intern hebben we het keuzedeel Robotica neergezet en draaien we dit onderdeel in Beroepsgericht en een lightversie in klas 2. We hebben extra ondersteuning voor een aantal praktijklessen en hopen hierdoor meer maatwerk te kunnen geven aan de leerlingen. We hebben dit jaar hard gewerkt aan robotica en daar staat nu een mooi keuzedeel.”
Toekomst
Techniek heeft wat De Vrie betreft de toekomst: “Techniek komt in elke sector voor en we moeten de leerlingen vertrouwd maken met de verschillende mogelijkheden. We hoeven niet alleen mensen op te leiden die alles maken, maar ook mensen die de techniek goed gaan gebruiken.”
Martin Groenheiden, STO coördinator Pascal Zuid:
“Doordat we de verschillende onderdelen van techniek geïntegreerd aanbieden, krijgen de leerlingen een breed beeld van techniek.”
Martin Groenheiden is teamleider bovenbouw en STO coördinator op VMBO Pascal Zuid. Hij vertelt: “Samen met de docenten techniek doen wij een aantal STO-projecten. Onze school stamt af van een bekende techniekschool: Cor Kakes. Techniek is altijd een belangrijk onderdeel van het profiel gebleven, ook toen werd gekozen voor een breed bovenbouwprogramma D&P. Alle beroepsgerichte leerlingen doen in leerjaar 3 een aantal opdrachten binnen techniek, inclusief het examenonderdeel. Daarna kunnen ze kiezen uit verschillende keuzevakken waarin techniek ruim vertegenwoordigd is. Doordat wij de verschillende onderdelen van techniek geïntegreerd aanbieden, krijgen de leerlingen een breed beeld van techniek en leren ze met alle materialen en technieken werken. Voor STO zijn wij bezig om de keuzevakken interessanter en moderner te maken, doen we mee aan PET Zaanstad en gaan we vanaf komend schooljaar lessen aanbieden aan de PO-scholen in de buurt.”
Zaanse groep-7-leerlingen stapten in de wereld van techniek tijdens het PET Event
Veel ondernemingen in de Zaanstreek staan te springen om goed opgeleide technici. Met het programma Sterk Techniek Onderwijs willen het Trias VMBO, Compaen VMBO en VMBO Pascal Zuid niet alleen hun onderwijs beter laten aansluiten op de praktijk, ze willen ook kinderen op jongere leeftijd enthousiast maken voor techniek. Op dinsdag 16 maart jl. maakten 1.850 groep-7-leerlingen van 51 Zaanse basisscholen online kennis met techniek tijdens de Zaanse editie van het Promotie-Event Techniek (PET).
Normaal gesproken vinden de evenementen van PET op verschillende plaatsen in Noord-Holland plaats. Deelnemende klassen worden dan met de bus gebracht en weer opgehaald. In anderhalf uur doen kinderen mee aan leuke en inspirerende workshops, die zoveel mogelijk aspecten van techniek aanraken. Zo is er voor elk kind wel iets te zien en doen wat boeit, technisch aangelegd of niet.
Getoonde beelden zijn van eerdere PET Events, bekijk hier de aftermovie ‘PETZ op school 2021’.
Vanwege de coronamaatregelen konden leerlingen de lessen nu online volgen. Maar liefst 1.850 groep-7-leerlingen van 51 Zaanse basisscholen maakten hier gebruik van. Vanuit Compaen VMBO is docent Jan Willem van der Duin betrokken bij de ontwikkeling van de digitale lessen voor basisschoolkinderen. “Techniek is dé basis van vele beroepen. Wat mooi dat we de leerlingen van het primair onderwijs via het PET Event laten kennismaken met de verschillende mogelijkheden in de techniek!”
Vanuit het Zaanse bedrijfsleven wordt het digitale lesinitiatief van de drie OVO Zaanstad-scholen van harte ondersteund. Wat Ron Kistemaker, directeur van Multicraft Uitzendbureau, betreft kunnen er nooit genoeg goed geschoolde technici zijn: “Om met de woorden van Kofi Annan te spreken: heb vertrouwen in de jongeren. Geef ze een kans en ze zullen je verrassen.”
Over STO
Met het programma Sterk Techniek Onderwijs wil de overheid het techniekonderwijs op het vmbo een boost geven. Sinds januari 2020 worden er onder de noemer Samen voor Sterk Techniek Onderwijs in de Zaanstreek activiteiten georganiseerd om het aanbod binnen het onderwijs te verbreden en de kwaliteit te verbeteren. De vmbo-scholen in de Zaanstreek werken samen met het basisonderwijs, het mbo en het regionale bedrijfsleven aan de realisatie van de plannen. Deelname aan het PET-Event is een van de activiteiten voor het basisonderwijs.
Meer weten over het PET-Event?
petevents.nl/iwe-event/pet-zaanstad
PO op het VMBO – Lessen uit de praktijk op het Trias VMBO en Zuiderzee College
Sterk Techniek Onderwijs vindt steeds meer z’n weg in de Zaanstreek. Op het Trias VMBO en het Zuiderzee College bijvoorbeeld zijn ondanks de coronamaatregelen al vele successen geboekt. De toekomst ziet er veelbelovend uit en beide scholen delen hun lessen uit de praktijk graag. Ook de leerlingen zijn enthousiast, aldus STO coördinator Piotr Reedijk van het Zuiderzee College: “We kregen van Stichting Agora een 8. Dat voelde als een beloning.”
STO-thema’s bij het Trias VMBO
Het Trias VMBO richt de STO-lessen in naar twee thema’s. Het eerste betreft nieuwe samenwerkingen’: voor de Lockdown van 16 december kwamen iedere vrijdag basisschoolleerlingen les volgen op het Trias VMBO om kennis te maken met verschillende disciplines van de techniek. Zelfvertrouwen opbouwen in de techniek is het doel. Ook de leerlingen van het speciaal onderwijs volgen de lessen. De Brug-leerlingen werken aan elektrotechniek en Altra-leerlingen kunnen bezig zijn met techniek wanneer zij daar behoefte aan hebben.
Het tweede thema draait om innovaties: 3D tekenen, printen, vormgeven en werken met een gloednieuwe CNC-machine is de norm. Leren lassen kunnen de leerlingen met de gloednieuwe lassimulator van Trias. “Wel de vaardigheden leren en geen zorgen om het veiligheidsaspect dus”, aldus STO coördinator Erwin Eijben. “En: enthousiasmeren en dan willen leren. Wie niet graag met grote of kleine machines wil werken, kan altijd kiezen voor zorgtechnologie of smart-techniek. We leren onze leerlingen omgaan met technologie in de zorg, zodat hun vaardigheden toekomstbestendig zijn.”
STO-thema’s bij het Zuiderzee College
Bij het Zuiderzee College zijn docenten Ruben, Laila (en later dit jaar Tristen) betrokken bij de STO-activiteiten. Tot de grote succeslessen binnen STO horen: een eigen journaal maken met een weerbericht voor het ‘green screen’ met Zaan Primair bij de school op locatie. Reedijk: “En natuurlijk robotica bij Stichting Agora onder Verlengde Leertijd. Daar kregen we dus die 8 als waardering voor.”
Wetenschap & Techniek lessen – door Laila en Ruben
Leerlingen van verschillende basisscholen volgen op vrijdagmiddag een uitdagend Wetenschap & Techniek programma, gebaseerd op de 7 werelden van techniek. Zo wordt er aandacht besteed aan Hi-Tech & Science, met ruimtevaart als een van de thema’s. Hierbij ontwikkelen leerlingen met Lego Spike een Mars Rover die stenen kan zoeken en oppakken voor verder onderzoek. Ook maken zij een ruimtebasis in 3D met Tinkercad op laptops. Tot slot maken ze een eenvoudig planetarium met behulp van Ipads en Augmented Reality. Een ander thema is Digitaal, Media & Entertainment. Leerlingen maken hun eigen journaal met behulp van videocamera’s en het green screen. Ook maken zij animatie- en stop-motion video’s. Hiermee krijgen de leerlingen meteen een goed beeld van het innovatieve vak Media, Vormgeving & ICT die wordt aangeboden binnen het Zuiderzee College. Coronaregels hebben het project even op ‘hold’ gezet.
Innovatie & Prototyping – door Ruben
Leerlingen van het Zuiderzee College kunnen het keuzevak Innovatie & Prototyping kiezen. Hier gaan ze aan de slag met Digitale Fabricage zoals 3D printen, lasersnijden en daarnaast met robotica en programmeren. Ze programmeren bijvoorbeeld hun eigen drone die pakjes kan bezorgen. Ook maken zij zelfrijdende auto’s met Makeblock, Micro: bit en Lego Spike. Ze ontwikkelen innovatieve toepassingen voor de Slimme Stad van de toekomst. Tot slot maken zij een Mixed Reality-presentatie die je kunt ervaren met VR-brillen. Tijdens de lessen zijn de leerlingen bezig met ontwerpend leren.
Duurzaamheid met verschillende secties – met Ruben
Binnen het Zuiderzee College speelt duurzaamheid en de circulaire economie een grote rol. In verschillende lessen is er aandacht voor duurzame energie, maar ook voor gezonde voeding en natuur. Lessen van de lesmethode NaSK worden binnenkort in het Techlab gegeven. Hierbij gaan leerlingen aan de slag met een echte waterstof auto, windenergie en zonne-energie, en vanuit biologie en talenturen met voeding en natuur. Zij leren bijvoorbeeld alles over vertical farming. Het Techlab heeft ook een smart garden, waar leerlingen hun eigen groenten telen voor gebruik bij de afdeling Zorg & Welzijn. Er zijn plannen om mee te doen met de Circulair Furniture Challenge, een project van de Green Business Club in Zaandam. Participanten Forbo en GZ Office Experience hebben materiaal beschikbaar gesteld, waardoor studenten uit reststromen een vernieuwend, duurzaam circulair prototype van een functioneel object kunnen ontwerpen. Daarnaast wordt gezocht naar een mooie bestemming van de geupcyclede producten.
Nieuwe leerweg – met Rens
Momenteel zijn de mentoren Randy, Elvira en Arnoud van mavo-leerjaar 3 onder begeleiding van Rens bezig met het ontwikkelen van een pilot voor de derde klas mavo. In 2024 gaat elke leerling van de mavo-examen doen in een praktische component. Dit betekent dat elke mavoleerling in leerjaar 3 en 4 dan minimaal vier lesuren een stukje praktijk krijgen. Mavo-docenten gaan binnen het Techlab aan de slag met innovatieve technologieën.
VR en Sign – door Tibor en Laila
MVI-collega Tibor is verantwoordelijk voor VR-lessen en het keuzevak Sign dat hij samen met Laila verzorgt. VR wordt als keuzevak binnen Zuiderzee Keuze Uren (ZKU) gegeven aan leerjaar 3 als onderdeel van het examenprogramma kunstvakken. Daar kunnen leerlingen sporten en iets creëren in een virtuele wereld met behulp van VR-brillen. Tijdens dat ZKU-onderdeel gaan ze aan de slag met de nieuwste VR-brillen. Ze ervaren bijvoorbeeld ruimteschepen die langs je hoofd vliegen, graffiti spuiten, objecten creëren en een eigen wereld ontwerpen. Bij Sign leren de beroepsleerlingen uit leerjaar 3 digitale en creatieve vaardigheden door een ontwerp te maken dat daarna tastbaar wordt door een product te fabriceren zoals T-shirts, stickers of posters. Dat doen ze met snijplotters, printers en designsoftware. Ze leren zo de mogelijkheid van het beroep Signmaker. Dit vergroot hun keuzemogelijkheden bij het zoeken naar een vervolgopleiding.
